afbeelding
kolenmijn poertingssiepen wikkeltoren fietsbank mijnbouw baldeneysee

Foto: Cesar von Meissen

Kolenmijn Pörtingssiepen - Een van de oudste kolenmijnen in de omgeving

De kolenmijn Pörtingsiepen, gelegen aan de zuidelijke oever van het Baldeney-meer in Essen-Kupferdreh, was een belangrijke kolenmijn in het Ruhrgebied. De mijn werd opgericht in 1855, was in bedrijf tot 1973 en stond bekend om zijn diepe schachten en de hoge kwaliteit van de gewonnen steenkool. De kolenmijn speelde een belangrijke rol in de industriële ontwikkeling van de regio en was ondergronds verbonden met de Zeche Carl Funke kolenmijn, wat een efficiënte extractie en transport van de steenkool mogelijk maakte.

Aanzienlijke steenkoolproductie

In de tijd dat de kolenmijn Pörtingsiepen in bedrijf was, leverde het een belangrijke bijdrage aan de kolenproductie, die van groot belang was voor de staalindustrie en de energievoorziening in het Ruhrgebied. Na de sluiting in 1973 werden veel van de gebouwen gesloopt, maar sommige overblijfselen zijn vandaag de dag nog zichtbaar. Het gebied rond de Baldeneysee heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een populair recreatiegebied, hoewel het industriële verleden van de regio nog steeds duidelijk zichtbaar is.

Oudste mijnen in het Ruhrgebied

De geschiedenis van de kolenmijn Pörtingsiepen gaat zelfs heel ver terug. Er zijn aanwijzingen dat hier al in 1578 steenkool werd gewonnen, aanvankelijk in de vorm van kolengraven. De naam van de kolenmijn zou zijn afgeleid van het woord voor een klein dal (=Siepen), dat vlakbij de boerderij Pörting ligt. Rond 1704 zijn er ook berichten over het delven van steenkoolbanken die aan de oppervlakte lagen.

Concessie van de abt van Werden

Als een van de oudste mijnen in het Ruhrgebied werd de mijn Pörtingssiepen genoemd. Later werd de tweede s gewoon weggelaten. In 1779 gaf de abt van Werden de kolenmijn een vergunning om te beginnen met het graven van tunnels. In de loop der jaren werden verschillende andere kolentunnels overgenomen door Pörtinssiepen, waaronder Schmalscheid (Schmalscheider-Unterstollen-Gewerkschaft), Oberschmalscheid (1860), Kaiserin Augusta (1892) en Stockgesbank & Dodelle (1897). De juridische situatie in het Werdengebied was tot dan toe onduidelijk, omdat de Pruisische mijnbouwwet daar nog niet werd toegepast. Na de vernieling van een mijngang door de kolenmijn Schmalscheid ontstond er in 1788 een juridisch geschil waarin de Pörtingssiepen de overhand kregen.

Paardentrein naar het Ruhrgebied

Een eerste galerij van ongeveer 400 meter lang was al rond 1791 aangelegd, maar zonder geplande mijnbouw. De gereguleerde steenkoolwinning begon in 1802 met het uitgraven van de Pörtingssieper Erbstollen. In 1806 werd een houten spoorlijn aangelegd naar de Ruhr, in 1813 gevolgd door de Gerhardstollen, die het mijnwater afvoerde. De bovenste galerij was vanaf 1820 in bedrijf en vanaf 1830 liep er een 400 meter lange paardentrein naar de Ruhr. De jaarlijkse productie bedroeg daar 13.000 tot 20.000 ton.

Roerschacht en spoorwegschacht

In 1835/36 werd Schacht I, ook bekend als de Roerschacht, in de bovenste galerij afgezonken en later nog dieper uitgebreid. De productie bedroeg 20.000 tot 25.000 ton per jaar. Met het verval van de Ruhr-scheepvaart kwam er een einde aan de mijnbouw in de schacht, die tot 1890 nog werd gebruikt voor transport en ventilatie. Daarna werd de schacht gedempt. De eigenlijke ondergrondse bouwfase begon met het afzinken van schacht II, die ook bekend stond als de spoorwegschacht omdat hij verbonden was met het treinstation van Kupferdreh. De nauwe verbinding tussen de spoorweg en de mijnbouw was voordelig voor beide partijen. Tegenwoordig staat er een informatiebord met de gegevens van de schacht naast de inspectieopening van de voormalige Roerschacht.

Malakoff toren maakt plaats voor kop

De Malakoff toren werd in 1927 vervangen door een nieuw kopstation en het hele systeem werd gemoderniseerd. Toen het Baldeney Lake in 1932 werd aangelegd, werden alle tunnels aan de zuidkant afgedamd om het binnendringen van water tijdens overstromingen te voorkomen. De tunnels aan de noordkant lagen boven het overstromingsniveau. In 1959 werd een torenwindsysteem geïnstalleerd, maar dit was pas in 1973 15 jaar in gebruik. Het laatste overblijfsel van het schachtsysteem, het torenhoofdframe, werd in 1982 opgeblazen omdat het te duur was om te onderhouden. Het was oorspronkelijk de bedoeling om het te behouden als monument met een uitkijkplatform en een recreatiepark als onderdeel van een algemeen landschapsconcept, maar de financiering ging niet door.

Historisch treinverkeer

Alle operationele faciliteiten werden afgebroken en de gebieden werden gerenaturaliseerd. Het gebied rond de schacht is herbebost en alleen een paar openingen en borden zijn nog zichtbaar. Het gebied rond de stortplaats is aangelegd als een park en er is een touwschijf en een informatiebord over de geschiedenis van de kolenmijn bij de zuidelijke ingang. In 1973 eindigde ook het treinverkeer. Twee jaar later werd de vereniging voor het behoud van de Hespertalbahn de lijn tussen het oude Pruisische station in Kupferdreh en Haus Scheppen als museumspoorlijn. Met "Pörtingsiepen VII" onderhoudt de Hespertalbahn ook een Bismarck-locomotief uit 1923, die vroeger in gebruik was bij de kolenmijn Pörtingssiepen. Hoewel de gebouwen niet meer bestaan als historische overblijfselen, worden er rondleidingen gegeven die de geschiedenis van de kolenmijn in herinnering brengen.

Feiten en cijfers

Jaar Evenement
1317 Eerste gedocumenteerde vermelding van steenkool in Essen
1779 Naam Pörtings-Siepen voor het eerst genoemd
1804 Jaarlijkse productie 2000 ton - 1 ploegbaas, 8 mijnwerkers
1836 Begin van civiele techniek
1860 Oprichting van de vakbond "Vereinigte Pörtingssiepen
1865 Ontmantelen tot 1e niveau
1872 Pörtingssiepen Il tot 2e niveau laten zinken (-170 m NN)
1895 Bereiken van het 3e niveau (-320 m boven zeeniveau)
1906 Oprichting van "Essener Steinkohlenbergwerke AG
1927/28 Reconstructie van kolenwasinstallatie, brikettenfabriek en ketelhuis / sloop van de Malakow-toren boven Schacht II, constructie van een stalen hoofdframe
1937 Begin met het afzinken van schacht III, diameter 5 m
1943 Hoogste jaarproductie met 630 858 ton steenkool
1945 Fatale laagvliegende aanval na het einde van een dienst
1951/53 Derde zinkgedeelte Schacht II tot - 700 m NN, absolute diepte van de schacht tot - 768 m, schachtdiameter 4,5 m
1953 Consolidation Bergbau AG (Mannesmann AG) Eigenaar van de kolenmijn
1955 Fusie van Mannesmann AG / Essener Steinkohle AG
1959/60 Bouw van de steiger
1962 Verplaatsing van de transportband naar niveau 6
1973 30.04.1973 Sluiting van de mijn Pörtingssiepen II
1973/77 Vulwerkzaamheden
1978 Begin van de sloop van de fabrieksgebouwen
1982 16.03.1982 Kommunalverband Ruhrgebiet (nu RVR) koopt mijnterrein als onderdeel van het Ruhr-programma voor herbestemming als recreatielandschap.
1982 24.06.1982 Opblazen van de opwindtoren boven schacht II.
1982 07.12. 1982 Installatie van de afbuigpoelie
1982/85 Hercultiverings- en uitbreidingswerkzaamheden

Copyright | Tekst door Bianca KILLMANN

afbeelding